Rachunek sumienia dla dorosłych i młodzieży

Proponowany schemat rachunku sumienia człowieka dojrzałego, ma stanowić nie tylko pomoc do przeanalizowania w duchu wiary mego dotychczasowego życia, ale równocześnie ma być ramowym programem realizowania nowego życia w miłości Boga, bliźniego, Kościoła i siebie samego.

 

MODLITWA DO DUCHA ŚWIĘTEGO

Duchu Święty, Duchu Światła i Prawdy, który przenikasz tajemnice serca ludzkiego, przed którym nie ma nic skrytego, przyjdź i oświeć mój rozum, abym przypomniał sobie swoje grzechy i poznał ich złość.

Przyjdź i skrusz moje serce, abym za te grzechy szczerze żałował, przyjdź i umocnij wolę do skutecznego postanowienia poprawy.

WOBEC BOGA

Będziesz miłował Pana Boga twego ze wszystkiego serca twego, ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkiej myśli twojej. To jest największe i pierwsze przykazanie (zob. Mt 22,37).

Toteż grzechem jest:

• Traktować Boga i religię, jako sprawy trzeciorzędne i mało ważne w naszym życiu.
• Tworzyć „własny” obraz Boga, bez liczenia się z nauką Chrystusa, przekazywaną za pośrednictwem Kościoła.
• Nie widzieć w Bogu Istoty Najwyższej i kochającej nas osoby Ojca, któremu należy się najgłębsza miłość przez zaufanie, uległość, i gotowość do wszelkich ofiar.
• Nie liczyć się w swoich poglądach na świat i życie, w swych decyzjach, ocenach, w wyborze postępowania, układając życie bez Boga, a nawet przeciw Niemu, bez wnikania w Jego plany i znaki w naszym życiu.
• Przynależeć do ateistycznych organizacji lub stowarzyszeń, brać czynny albo bierny udział w zwalczaniu Boga, podrywaniu wiary religijnej, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, w usuwaniu emblematów religijnych, w hamowaniu budowy, odbudowy lub rozbudowy obiektów sakralnych, w zamienianiu tych obiektów na pomieszczenia użyteczności niereligijnej.
• Nieodpowiednio zachowywać się w kościele, w świątyniach innych wyznań, przeszkadzać zwiedzaniem w czasie funkcji sakralnych, ośmieszać lub profanować miejsca, emblematy, rzeczy lub gesty sakralne.
• Znieważać Najświętszy Sakrament.
• Nie modlić się systematycznie, nie znajdować czasu na modlitwę.
• Modlić się w pośpiechu, niedbale, bez kultury słowa i postawy.
• Nie dokładać starań w zdobywaniu wiedzy religijnej i jej pogłębianiu przez słuchanie kazań, uczęszczanie na wykłady, czytanie prasy i książek religijnych, dyskusje…
• Nie czytać nigdy Pisma świętego.
• Bez szacunku wymawiać Imię Boga, Chrystusa, lekceważąco mówić o sprawach religii.
• Nie dążyć do rozwijania życia wewnętrznego i pełniejszej miłości Boga, zadowalając się przeciętnością, formalizmem i rutyną.
• Zapierać się wiary w Boga słowem, pismem lub czynem.

WOBEC BLIŹNIEGO

A drugie podobne pierwszemu przykazaniu jest: „Będziesz miłował bliźniego twego jak siebie samego” (Mt 22,39).

Miłość ogólnoludzka

Miłość jest to wychodzenie poza siebie, poza krąg własnych spraw i problemów, na spotkanie drugiego człowieka, to szacunek dla jego osoby, stworzonej na obraz i podobieństwo Boże, dla Jego Imienia, to aktywna świadomość wspólnoty i odpowiedzialności za los drugiego człowieka.

Grzechem jest:

• Przechodzić obojętnie obok potrzeb i cierpień ludzkich.
• Nosić w sercu gniew i nienawiść, żyć w niezgodzie bez podejmowania prób pojednania, żywić w sobie ducha odwetu i zemsty.
• Znieważać ludzi epitetami, przekleństwami, używaniem wulgarnych słów, gestami, czynami. Szargać opinię drugiej osoby przez obmowy, plotki, posądzenia, podejrzenia, oszczerstwa, oskarżenia, donosy, anonimy, osądy, na podstawie jednostronnej informacji.
• Nie odwołać niesłusznych zarzutów, nie naprawić szkód moralnych i materialnych, wynikłych z popsutej opinii.
• Pozywać przed sąd lub kolegium bez ważnej racji.
• Nie dawać możliwości samoobrony „oskarżonemu” lub „osądzonemu”.
• Osądzać i podejmować działania na podstawie anonimów.
• ,,Wykańczać” swoich przeciwników lub ludzi sobie niemiłych, wykorzystując zajmowane stanowisko, znajomości, przynależność do organizacji politycznych lub społecznych.
• Traktować pracowników, jako bezosobową siłę roboczą, nie nawiązywać z nimi osobowego kontaktu, nie wchodzić w sprawy ich życia pozazawodowego, nie służyć im pomocą, radą…
• Pogardzać innymi z racji niższego wykształcenia, stanowiska, innej religii, narodowości, rasy…
• Traktować interesantów jako „zło konieczne”, załatwiać oschle i zimno, okazywać zniecierpliwienie, zbywać ich, odkładać bez powodu załatwienie ich spraw na czas późniejszy, stosować w ich załatwianiu kryteria prywatne: sympatyczny-niesympatyczny, „może się przydać”, „może mi zaszkodzić”, „wysoko postawiony”, pobierać „łapówki” albo od nich uzależniać urzędowe załatwienie spraw.
• Traktować urzędnika w sposób lekceważący, ubliżać mu, zwracać w nieodpowiedni sposób i złośliwie uwagę, denerwować go, proponować „łapówkę” względnie mu ją dawać.
• Przychodzić nie w porę, wykorzystywać dobroć i gościnność innych, zanudzać swoimi sprawami i gadulstwem, nie chcieć i nie umieć słuchać innych.
• Nie szukać okazji, by ludziom świadczyć usługi, sprawiać im radość, nieść pokój i miłość.
• Nie walczyć z największym wrogiem miłości – egoizmem i pychą.

INNE POSTACIE MIŁOŚCI

Specyficzną postacią miłości jest miłość między mężczyzną i kobietą, miłość narzeczeńska i małżeńska. Jako stworzona przez Boga jest ona wartościowa, może jednak ulegać deformacjom i wówczas staje się grzechem.

Miłość narzeczeńska. Grzechem jest:

• Nie odróżniać miłości od pożądliwości.
• Wychodząc z założenia, że miłość na „wszystko pozwala”, uważać za normalne „próbne” pożycie przedmałżeńskie i proponować je, jako „dowód miłości”.
• Nie brać odpowiedzialności za osobę, której wyznało się swą miłość, lub co do której nie żywi się wzajemnego uczucia miłości, redukując daną osobę do przedmiotu użycia i dostarczania zmysłowej przyjemności, namawiając do pożycia cielesnego lub stwarzać ku temu okazje.
• Nie mieć poszanowania dla wartości dziewictwa i czystości.
• Nie przestrzegać dyskrecji i nie odnosić się z szacunkiem do spraw seksualnych.
• Nie dbać o skromny ubiór, o zachowanie uczuć wstydliwości.
• Swym zachowaniem lub swym sposobem wyrażania się wpływać ujemnie na osoby nieletnie.
• Wykorzystywać chwile słabości drugiej osoby, usprawiedliwiając się, że „ona tego chciała”.
• Kłamliwie zapewniać o uczuciach miłości. Szantażować opuszczeniem, zerwaniem narzeczeństwa, jeśli nie da „dowodu miłości”.
• Po latach „chodzenia” rozstać się bez moralnych, a czasem materialnych rozliczeń.
• Namawiać do zabójstwa nienarodzonego dziecka, wydawać na nie wyrok śmierci i wykonywać go.
• Uchylać się od płacenia alimentów lub płacić je nieregularnie.
• Dążyć do małżeństwa pomimo schorzeń mogących genetycznie obciążyć potomstwo.
• Nie przygotowywać się na płaszczyźnie religijno-moralnej oraz materialnej do życia w małżeństwie.
• Nie przepajać miłości erotycznej miłością Boga przez wspólne uczestniczenie we Mszy św., przyjmowanie sakramentów świętych.

Miłość małżeńska

• Traktować małżeństwo jako czysto prawny, a nie osobowy i sakramentalny związek dwojga ludzi sobie równych i na równi zobowiązanych do wzajemnego „dawania” siebie.
• Dysponować sobą, czasem, zdrowiem, wartościami moralnymi i materialnymi bez liczenia się ze współmałżonkiem.
• Zaniedbywać na co dzień wobec współmałżonka oznak miłości, czułości, wymogów grzeczności.
• Być brutalnym i niedelikatnym w słowie, geście, zachowaniu się.
• Jednostronnie, arbitralnie i despotycznie załatwiać sprawy rodziny i domu.
• Uchylać się od czynnego udziału w spełnianiu prac i posług domowych, przeceniać własny wkład w dobro wspólne.
• Poniżać swą godność, zakłócać spokój i ład pożycia małżeńskiego nadużywaniem alkoholu.
• W rozmowach i dyskusjach ulegać irytacji, podnosić głos, stwarzać klimat napięć i niepokoju, „przyczepiać się” do byle czego i kogo.
• Zamykać się w tajemniczym, urażonym milczeniu, nadąsaniu się.
• Maltretować fizycznie lub moralnie współmałżonka.
• W konfliktach i trudnościach ułożenia życia widzieć winy tylko współmałżonka.
• Przypominać i wypominać grzechy przeszłości, niedotrzymane obietnice.
• Za wszelką cenę dążyć do wykazania i przeprowadzenia „swojej” racji.
• Cieszyć się z upokorzenia i porażek współmałżonka.
• Nie interesować się pracą zawodową i sukcesami współmałżonka, zanudzać go przechwałkami o własnych sukcesach i zaletach.
• Nie znajdować słowa uznania i pochwały za wkład pracy, sukcesy i gusty współmałżonka.
• Przesadnie chwalić inne żony lub mężów wobec współmałżonka.
• Nie zdobywać sił na uśmiech i humor nawet pomimo zmęczenia i kłopotów.
• Tracić czas na indywidualne spotkania koleżeńskie, gry, rozrywki.
• Poświęcać rodzinę dla innych zajęć, nie mieć czasu dla żony, męża i dzieci, ograniczać rozmowy do życzeń, nakazów, uwag.
• Nie dbać o wspólne imprezy i rozrywki.
• Nie otaczać należną troską cierpiącego współmałżonka, nie okazywać należnej wyrozumiałości i cierpliwości swojej żonie w okresie ciąży.
• Zaniedbywać należne zobowiązania względem rodziny współmałżonka, odmawiać szacunku jego rodzicom i krewnym, wydawać o nich ujemny sąd, wyrażać się z lekceważeniem, nie szanować uczuć miłości u swego współmałżonka do jego rodziców i krewnych.
• Pozwalać rodzicom lub krewnym na daleko idącą ingerencję w życie małżeńskie, tworzyć z rodziną wspólny front walki ze współmałżonkiem.
• Nie dążyć do stworzenia w małżeństwie wspólnoty materialnej, żądać od współmałżonka drobiazgowych rozliczeń w atmosferze nieufności i podejrzeń.
• Czynić „gderliwe” wymówki o małych zarobkach, sugerować nieuczciwe sposoby zdobywania pieniędzy.
• Trwonić nieodpowiedzialnie pieniądze na zbyteczne i trzeciorzędne sprawy: alkohol, stroje, przyjęcia…
• Wkładać całą swoją energię i czas na dorabianie się i urządzanie kosztem wspólnego, osobowego przeżywania siebie, wartości moralnych, kulturowych i wychowawczych.
• Zaniedbywać wspólną modlitwę, wspólne uczestniczenie we Mszy św., wspólne przystępowanie do sakramentów świętych.
• Szukać w małżeństwie tylko przeżyć zmysłowych z pominięciem wartości i zobowiązań osobowych.
• W pożyciu małżeńskim nie liczyć się ze stanem psychicznym i fizycznym współmałżonka, nie znać naturalnej metody regulacji poczęć, zmuszać do używania środków antykoncepcyjnych lub samemu je używać, nie liczyć się z kulturą, skromnością i delikatnością, przyjmować i narzucać postawy, czynności i gesty uwłaczające godności człowieka i chrześcijanina, nie liczyć się w ogóle z sumieniem i prawem moralnym w tej dziedzinie, traktując ją jako obszar niczym nie krępowanej własnej woli i samowoli.
• Z egoizmu, małoduszności, wygodnictwa ograniczać ilość potomstwa.
• Źle wyrażać się o rodzinach wielodzietnych.
• Odmawiać bez powodu pożycia małżeńskiego.
• Zatruwać siebie i swego współmałżonka zazdrością i nieuzasadnionymi podejrzeniami.
• Nawiązywać sympatie, uprawiać stosunki pozamałżeńskie.
• Nie dążyć z największym wkładem modlitwy, taktu, poświęcenia do zażegnania kryzysu jedności małżeńskiej.
• Straszyć współmałżonka rozwodem lub naprawdę do niego dążyć; po rozwodzie cywilnym wstępować w nowe związki małżeńskie.
• Uchylać się od ponoszenia odpowiedzialności materialnej względem dzieci w stanie separacji lub cywilnego rozwodu.
• Nie chcieć przebaczyć i pojednać się po grzechu wiarołomstwa.
• Nie dziękować nigdy Bogu za radości życia i pożycia małżeńskiego.

MIŁOŚĆ W RODZINIE

Obowiązkiem rodziców jest troska o zdrowie i wszechstronne, a więc także i religijne wychowanie dzieci oraz materialne utrzymanie rodziny.

Miłość rodziców względem dzieci. Grzechem jest:

• Budzić nowe życie pomimo schorzeń, w stanie podniecenia alkoholowego, w trudnych i niezwykłych okolicznościach zewnętrznych.
• Nie okazywać zainteresowania i czułości dziecku po urodzeniu.
• Nie starać się o prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy dziecka.
• Ograniczać troskę o dziecko tylko do zaspokojenia jego potrzeb materialnych.
• Nie troszczyć się o religijno-moralne wychowanie dzieci, nie posyłać ich na naukę religii, nie dawać im dobrego przykładu, nie interesować się życiem i praktykami religijnymi u dorastających i dorosłych dzieci.
• Nie interesować się „twórczością” i sprawami szkolnymi dziecka, nie znajdować czasu na rozmowy, spacery, wycieczki z dziećmi.
• Nie interesować się, z kim dzieci utrzymują kontakty towarzyskie, nie poznawać i nie zapraszać ich koleżanek i kolegów do swego domu, nie dążyć do wczesnego poznania sympatii swej córki lub syna.
• Przeklinać dzieci, obrzucać je nieprzyzwoitymi wyrażeniami, porównaniami.
• Nie tworzyć w domu atmosfery życzliwości, miłości, pogody i bezpieczeństwa.
• Urządzać w domu rodzinnym awantury, kłótnie, libacje alkoholowe, opowiadać żarty lub dowcipy nieprzyzwoite, wyśmiewać się lub żartować ze spraw religijnych, wydawać wobec dzieci niechrześcijańskie sądy i oceny o ludziach, faktach i wydarzeniach, opowiadać o słabościach i grzechach znajomych.
• Podawać lub zezwalać na spożywanie alkoholu nieletnim dzieciom, na palenie tytoniu.
• Zezwalać na oglądanie programu telewizyjnego bez należytej selekcji.
• Być surowym w wymaganiach i karaniu albo zbyt słabym i pobłażliwym, tolerować u dzieci fałszywe poglądy i złe postępowanie.
• Nie szanować indywidualnej osobowości dziecka, nie rozpoznawać jego temperamentu, charakteru oraz dyspozycji pozytywnych i negatywnych, nie podejmować w czas odpowiednich zabiegów pedagogicznych.
• Niedostatecznie podkreślać słowami i własnym postępowaniem prymatu spraw ducha i wieczności przed wartościami doczesnymi.
• Nie dążyć do wytworzenia należnego klimatu, w którym rozwija się i dojrzewa wielokształtna miłość Boga i człowieka.
• Nie uczyć w codziennych sytuacjach i konfliktach „sztuki miłości”: przebaczania, ofiarności, grzeczności, poszanowania dla kalek i starców, uwrażliwienia na potrzeby i cierpienia ludzkie.
• Wywierać nacisk na wybór studiów, stanu czy zawodu dziecka według własnych upodobań i ambicji.
• Zaniedbywać lub opóźniać świadome wychowanie dzieci do miłości erotycznej i małżeńskiej.
• Utrudniać, zabraniać lub zmuszać dziecko do małżeństwa z osobistych racji, ambicji, egoizmu.
• Nie traktować dziecka współmałżonka jako swoje przybrane dziecko.
• Dążyć do skłócenia lub rozbicia małżeństwa dziecka. Nie modlić się za swoje dzieci.

Miłość dzieci względem rodziców

• Nie szanować rodziców, nie być wobec nich szczerym, uległym, okłamywać ich, podnosić na nich rękę, przeklinać lub ubliżać im słowem, gestem. Nie współczuć rodzicom w ich cierpieniach, nie wczuwać się w ich położenie i przeżycia.
• Nie troszczyć się o rodziców chorych, starych, niedołężnych, nie odwiedzać ich, nie pisać listów. Wstydzić się swoich rodziców.
• Szargać opinię rodziny swoim postępowaniem. opowiadać o wadach rodziców.
• Zgarniać lub wyłudzać na osobisty użytek część majątku rodzinnego, bez liczenia się z potrzebami pozostałych członków rodziny.
• Zaniedbywać lub nie odwiedzać mogił swoich rodziców.
• Nie modlić się za rodziców żywych lub zmarłych.
• Każdy człowiek ma prawo do życia i zdrowia, które jest najwyższą wartością ziemską; naruszać je, to znaczy grzeszyć.
• Stać się przyczyną bezpośrednią lub pośrednią śmierci człowieka narodzonego lub nienarodzonego.
• Uchylać się od odpowiedzialności materialnej wobec tych, którzy dotknięci zostali utratą bliskiego człowieka spowodowaną przez nas.
• Współdziałać sugestią, radą lub czynem w przerywaniu ciąży.
• Pochwalać przerywanie ciąży, zabójstwa, wojny.
• Bez istotnej potrzeby narażać kogoś na ryzyko utraty życia albo zdrowia, na trwałe lub okresowe kalectwo, na niebezpieczeństwo zakażenia, zatrucia.
• Zaniedbywać troski o humanitarne warunki życia, o higienę pomieszczenia i pracy, o bezpieczeństwo pracy.
• Prowadzić pojazdy bez przestrzegania przepisów drogowych, po spożyciu alkoholu, z nadmierną szybkością, w stanie niepełnej osobistej sprawności fizycznej lub też technicznej pojazdu.
• Narażać siebie i innych na niebezpieczeństwo nieprawidłowym zachowaniem się na jezdni.
• Każdy człowiek ma prawo do własności; kto ją narusza, grzeszy.
• Przywłaszczać sobie jakąkolwiek własność prywatną lub społeczną.
• Nie płacić za przejazd albo korzystać ze środków lokomocji bez posiadania lub kasowania biletu.
• Niszczyć własność społeczną lub prywatną.
• Przywłaszczać sobie cudze prace i cudze zasługi.
• Uprawiać nieuczciwość i oszustwo.
• Nieuczciwie i niesolidnie pracować, pozostawiać prace niedokończone, źle i niesolidnie wykonane, przychodzić do pracy nietrzeźwym lub niewypoczętym, skracać czas przez spóźnianie się albo wcześniejsze odchodzenie.
• Wykorzystywać czas pracy lub delegacje na załatwianie spraw prywatnych, korzystać z urządzeń służbowych w celach prywatnych.
• Zdobywać zwolnienia lekarskie poza racjami zdrowotnymi.
• Nie dotrzymywać terminów wykonania pracy lub płatności.
• Nie rozliczać się z pieniędzy prywatnych i społecznych.
• Ulegać chciwości, domagać się łapówek i przyjmować je; wykorzystywać stanowisko lub okazję do wyłudzenia pieniędzy.
• Żądać wygórowanych cen przy sprzedażach, wynajmie, wygórowanych honorariów za usługi zawodowe.
• Zatrzymywać, opóźniać lub uszczuplać należną zapłatę robotnikom.
• Nie ubezpieczać swych pracowników. „Robić” pieniądze bez pracy. „Kombinować” godziny nadliczbowe, a w godzinach pracy „obijać się”.
• Zatrzymywać zbyt długo pożyczone przedmioty, „zapominać” o ich oddaniu.
• Każdy człowiek ma prawo do prawdy i wolności; odmawiać bliźnim tych praw, to znaczy grzeszyć.
• Kłamać, oszukiwać, tendencyjnie informować.
• Fałszować naukę, przemilczać istotne fakty, uogólniać.
• Milczeć z bojaźni lub wygodnictwa, gdy trzeba dać świadectwo prawdzie i sprawiedliwości.
• Podchodzić do ludzi z obłudą i pochlebstwem. Łamać tajemnicę zawodową, korespondencji, rozmów telefonicznych, mimo woli podsłuchanej spowiedzi.
• Zmuszać kogoś groźbami, dyskryminacją itp. do przyjmowania poglądów, podzielania ocen, spełniania czynów sprzecznych z jego sumieniem.
• Trudnić się podsłuchiwaniem, podglądaniem, donosicielstwem.
• Nie szanować prywatnie albo urzędowo cudzych przekonań i praktyk religijnych; bezpośrednio, względnie pośrednio ograniczać swobodę społecznego i publicznego wyznawania lub czynnego w nich udziału, udaremniać albo ograniczać swobodę spełniania i korzystania z posług religijnych.
• Zakazywać członkom organizacji, młodzieży, dzieciom wypełniania ich obowiązków religijnych.
• Tworzyć „kliki” ludzi wspierających się wzajemnie bez względu na sprawiedliwość, miłość, kompetencje.

WOBEC KOŚCIOŁA

Kościół jest hierarchiczną, widzialną i duchową wspólnotą Ludu Bożego, ustanowioną przez Chrystusa (por. Konstytucja o Kościele, 8). Każdy katolik jest jego pełnoprawnym członkiem. Winien więc starać się poznać Kościół, być aktywnym w jego życiu zarówno widzialnym jak i duchowym, w pełnieniu jego zbawczej misji, brać odpowiedzialność za jego losy.

Grzechem jest:

• pojmować Kościół jako instytucję, a siebie jako klienta; jako partię polityczną, a nie widzieć w nim Mistycznego Ciała Chrystusa.
• Utożsamiać Kościół z duchowieństwem.
• Opuszczać w niedzielę lub święta Mszę św. bez powodu lub wskutek małej niedogodności.
• Ograniczać się tylko do uczestniczenia we Mszy św. w niedzielę, pomimo możliwości uczestniczenia także w ciągu tygodnia.
• Zachowywać się biernie i z roztargnieniem w czasie Mszy św., nie brać czynnego udziału w dialogach i śpiewie, nie troszczyć się o zapoznanie się z tekstami modlitw i czytań liturgicznych oraz tekstami i melodiami śpiewanych pieśni religijnych.
• Zaniedbywać albo stronić bez powodu od częstego przystępowania do Sakramentu Eucharystii, a w razie potrzeby do Sakramentu Pokuty. Przyjmować sakramenty święte świętokradzko (nie wypełniając warunków).
• Z wyniosłości, przesadnego lęku, z lenistwa albo lekceważenia nie brać udziału w uroczystościach lub manifestacjach religijnych.
• Wyniośle potępiać lub krytykować inne formy kultu i pobożności.
• Uchylać się od wszelkiej formy działalności apostolskiej.
• Posuwać się w tolerancji innych religii do twierdzenia, że „wszystkie religie są równie dobre”.
• Chrześcijan niekatolików uważać za wrogów.
• Ograniczać rolę Kościoła do administrowania sakramentów świętych, a odmawiać mu władzy nauczycielskiej w sprawach wiary i moralności.
• Nie poszerzać i systematycznie nie pogłębiać znajomości nauki Kościoła przez czytanie Ewangelii, studium, lekturę książek i prasy katolickiej, przez czytanie encyklik papieskich na tematy etyki społecznej.
• Głosić poglądy niezgodne z doktryną katolicką. Prowadzić jałową krytykę hierarchii, duchowieństwa, zakonów.
• Unikać w rozmowach prywatnych, towarzyskich dotykania spraw i problemów religii lub Kościoła, uważać to za rzecz wstydliwą, nietaktowną.
• Być biernym i niezainteresowanym w organizowaniu nauczania religii dzieci i młodzieży.
• Przeszkadzać prywatnie lub urzędowo, bezpośrednio względnie pośrednio w organizowaniu i przeprowadzaniu katechizacji dzieci i młodzieży.
• Nie znajdować w niedzielę tub święta czasu na chwilę osobistej modlitwy, na rodzinną rozmowę o tematyce religijnej.
• Wolny czas niedzieli tub święta spędzać na ,,posiedzeniach” w pijalniach piwa lub lokalach zatrutych alkoholem.
• Podawać lub spożywać alkohol w nadmiernych ilościach w czasie rodzinnych przyjęć z okazji chrztu dziecka, Pierwszej Komunii św., sakramentu małżeństwa lub innych uroczystości religijnych względnie kościelnych.
• Nie szanować świąt kościelnych, nie przestrzegać postów i okresowego powstrzymywania się od organizowania lub udziału w hucznych zabawach.
• Nie przestrzegać chrześcijańskich tradycji, związanych ze świętami lub okresami roku liturgicznego. Nie interesować się życiem i problemami Kościoła współczesnego.
• Być obojętnym wobec problemu powołań kapłańskich.
• Nie modlić się za papieża i duchowieństwo.
• Uchylać się od świadczeń materialnych (na utrzymanie świątyni, akcję misyjną, charytatywną).
• Kompromitować Kościół postawą i czynami przeciwnymi duchowi Ewangelii.
• Zapierać się słowem, gestem, pismem lub postawą swej przynależności do Kościoła Katolickiego.

WOBEC SAMEGO SIEBIE

Miłość samego siebie to poszanowanie własnej godności osoby ludzkiej, troska o zdobywanie rzeczywistego dobra oraz wartości religijnych, moralnych, fizycznych i materialnych, którymi mamy służyć i dzielić się z bliźnimi.

Grzechami wobec miłości do siebie są:

• Małoduszność
• Nie mieć ideału swej osobowości względnie go nie realizować.
• Nie brać pod uwagę życia wiecznego czyli eschatologicznego wymiaru ludzkiej egzystencji.
• Nie wykorzystywać w pełni swych możliwości i talentów.
• Nie dokształcać się zawodowo.
• Godzić się na zastój w rozwoju swojej kultury umysłowej i moralnej.
• Nie starać się o poznanie nurtów, myśli i kierunków rozwoju swojej epoki.
• Nie gospodarować odpowiednio czasem, tracić go na pustą gadaninę, rozrywki, przesadną toaletę i przyjemności kosztem obowiązków.
• Usprawiedliwiać swoje niedociągnięcia i grzechy „obecną sytuacją”…
• Nie widzieć w pomniejszeniu siebie, w niewykorzystywaniu swoich możliwości i talentów krzywdy wyrządzonej społeczeństwu.
• Zła ambicja
• Dążyć do wyższej stopy życiowej kosztem wartości moralnych i kulturowych.
• Oddawać się pasji „urządzania się”, „robienia” pieniędzy i widzieć w tym główny cel swego życia. Hołdować zasadzie „zastaw się, a postaw się”.
• Popadać w zadłużenia.
• Oceniać swą pracę tylko od strony wielkości zarobku.
• Dążyć do zdystansowania innych w dorabianiu się materialnym. Być zazdrosnym. Przeceniać swoje zdolności, wartości, zasługi i autorytet. Stawiać ambicji inne cele niż służenie bliźnim.
• Pycha i próżność
• Wynosić się ponad innych, podkreślać swoją przewagę inteligencji, władzy, zamożności, swoje zasługi. Nie pamiętać, że wszystko zawdzięczamy Bogu i ludziom.
• Uważać siebie za właściciela, a nie włodarza dóbr, które mają przez nas służyć bliźnim. Mieć w pogardzie innych, pogardliwie wyrażać się o nich.
• Separować się od innych w poczuciu swojej wyższości.
• „Gasić” innych swoją przewagą umysłową, materialną, służbową.
• W wystąpieniach, spotkaniach, listach podkreślać swoje „ja”, swoją wiedzę, znajomości, urodę, ubarwiać swoje sukcesy, lekceważyć, co inni mówią…
• Być „nieomylnym”, mieć zawsze rację.
• Być wrażliwym na punkcie własnej miłości i wielkości, zbyt łatwo się obrażać.
• Przesadnie się stroić, w ubieraniu się gonić za modą, nie przestrzegać zasad przyzwoitości.
• Grzechy wobec ciała
• Zaniedbywać się w staraniu o dobry stan zdrowia.
• Zaniedbywać sen, posiłki, wypoczynek.
• Zamraczać się alkoholem, nadmierną ilością tytoniu, narkotyzować się.
• Nadużywać napojów i pokarmów.
• Niszczyć zdrowie przez nieumiarkowany sport, odchudzanie się, nieodpowiedni ubiór w zależności od aury.
• Uprawiać sporadycznie, względnie nałogowo samogwałt.
• Brak umiaru
• Przesadnie troszczyć się o swoje zdrowie.
• Nie panować nad swoim smutkiem, radością, humorem, gadulstwem i narzucać swoje nastroje innym.
• Robić z siebie „ofiarę losu”.
• Ulegać depresjom i „załamaniom” po stratach i niepowodzeniach, za nie czynić odpowiedzialnym Boga i innych ludzi, nie widzieć w tym pozytywnego doświadczenia życiowego.
• Uogólniać zło i wady ludzkie, popadać w zgorzknienie i pesymizm.
• Nieład życia
• Nie mieć ogólnego planu dnia, nie kalkulować podejmowanych zobowiązań ze swymi możliwościami czasowymi, żyć bez planu.
• Nie mieć przed oczyma hierarchii wartości, nie brać pod uwagę motywów moralnych i zobowiązań osobowych w podejmowaniu decyzji.
• Bezmyślnie i pochopnie wydawać pieniądze.
• Nie mieć czasu na skupianie się, przeanalizowanie, zastanowienie się.
• Podejmować decyzję pod wrażeniem chwili bez dostatecznego przemyślenia.
• Nie pamiętać o tym, że tak jak Bóg z chaosu wyprowadził kosmos, tak i my musimy współpracować z Bogiem w tworzeniu ładu, porządku, piękna…

AKT ŻALU

Ojcze miłosierdzia, czym odpłaciłem Tobie za Twoją miłość? Grzechami, zaniedbaniem, niewdzięcznością. Obym był nigdy nie zgrzeszył.

Żałuję z całego serca za wszystkie grzechy, którymi obraziłem Ciebie, mojego Stworzyciela i Odkupiciela.

Żałuję, że znieważyłem Ciebie, Dobro najwyższe i najgodniejsze miłości.
Żałuję, że zmarnowałem zasługi męki mojego Zbawiciela i zdeptałem Krew za mnie przelaną.

Żałuję, że obraziłem sprawiedliwość Twoją, Panie, i zasłużyłem na słuszną karę.
Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przeciw Tobie. Nie jestem godzien zwać się dzieckiem Twoim.

Brzydzę się wszystkimi grzechami i odwracam się od nich. Mocno postanawiam przy pomocy łaski Twojej unikać wszystkich grzechów i okazji do nich.